อาหารสุขภาพ กับ เมล็ดแฟลกซ์

อาหารที่ช่วยบำรุงสุขภาพนั้น แทบจะเรียกว่ามีหลากหลายประเภทและชนิด และอาหารที่มนุษย์กินได้ทั้งหลายล้วนแต่มีประโยชน์ต่อสุขภาพแทบทั้งสิ้น มีบางชนิดที่กินแล้วมีโทษ แต่นั่นก็ถือว่าเป็นส่วนน้อย เพราะสรรพคุณสิ่งของที่กินได้ มักจะมีประโยชน์ และของที่กินแล้วไม่มีประโยชน์หรือมีโทษ มักจะไม่ค่อยมีใครกิน สิ่งหนึ่งในนั้นคือ เมล็ดแฟลกซ์ อาหารสุขภาพที่มากคุณค่า

ทำความรู้จักกับ เมล็ดแฟลกซ์ Flaxseed เป็นเมล็ดของต้นลินิน ที่มีการปลูกกันมากในประเทศทางแถยยุโรป และในอเมริกา ซึ่งสายพันธุ์ที่นิยมนำมาบริโภคนั้นส่วนใหญ่จะเป็นพันธุ์สีน้ำตาล และพันธุ์สีเหลืองทอง โดยคนสมัยก่อนรู้จักเคล็ดลับสุขภาพจากต้นลินินได้เพราะนำเส้นใยจากต้นลินินนี้มาถักทอเป็นเสื้อผ้า และกระดาษ ต่อมาชาวบ้านเห็นเมล็ดของต้นลินินมีมาก จึงเอามาเลี้ยงสัตว์ และเริ่มสังเกตุเห็นว่าในเมล็ดแฟลกซ์ มีน้ำมันอยู่ จึงมีการศึกษาวิจัยเรื่อยมา และพบว่า เมล็ดแฟลกซ์มีประโยชน์มากมายต่อสุขภาพของมนุษย์และสัตว์

เมล็ดแฟลกซ์ Flaxseed หรือเมล็ดจากต้นปอป่าน หรือต้นลินินนั้น มีประโยชน์ต่อสุขภาพร่างกายมาก เมล็ดแฟลกซ์ หรือเมล็ดลินซีด (Linseed) ได้เริ่มมีการเพาะปลูกมาเมื่อ 5,000 ปีมาแล้ว เพื่อใช้บำรุงสุขภาพร่างกาย ได้มีการนำเมล็ดแฟลกซ์มาเป็นส่วนประกอบในอาหารหลายต่อหลายประเภทหรือนำมาสกัดเพื่อผลิตเป็นน้ำมันรับประทาน นอกจากนี้ในทางด้านเกษตรกรรมของบางประเทศได้นำเอาเมล็ดแฟลกซ์มาเป็นอาหารให้กินเพื่อที่จะได้เพิ่มคุณค่าทางอาหารให้กับไข่ที่ออกมา เมล็ดแฟลกซ์มีส่วนประกอบที่สำคัญอยู่ 3 อย่าง คือ

• กรดไขมันโอเมก้า-3
• สารลิกแน่นส์ (Lignans)
• กากหรือไฟเบอร์ ซึ่งเป็นแหล่งโอเมก้า-3 ที่ดี

เคล็ดลับสุขภาพสำหรับคนที่รับประทานอาหารมังสวิรัติเป็นประจำ กับความกังวลที่ว่าจะขาดโอเมก้า-3 เพราะไม่ได้รับประทานปลาก็หมดไป หากท่านรับประทานเมล็ดแฟลกซ์ที่บดแล้วในปริมาณ 1 ช้อนโต๊ะ ท่านจะได้รับกรดไขมันโอเมก้า-3 ทั้งหมด 1.8 กรัม ซึ่งล้วนแต่เป็นกรดไขมันที่ดีต่อสุขภาพและช่วยบำรุงสุขภาพของหัวใจได้อย่างดี ส่วนสารลิกแน่นส์นั่นคือสารที่ประกอบไปด้วยฮอร์โมนเอสโทรเจนซึ่งมีคุณสมบัติพิเศษช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระในเมล็ดแฟลกซ์จะมีสารลิกแน่นส์มากกว่าพืชชนิดอื่น ๆ ถึง 750-800 เท่า และกากหรือไฟเบอร์ภายในเมล็ดแฟลกซ์นั้นก็ประกอบไปด้วยกากที่ย่อยสลายได้และแบบย่อยสลายไม่ได้ซึ่งมีประโยชน์ต่อสุขภาพอย่างมากเช่นกัน ด้วยสรรพคุณทั้งหลายของเมล็ดแฟลกซ์จึงไม่แปลกที่ได้มีการนำมาใช้รักษาและบำรุงสุขภาพร่างกาย เช่น สามารถนำเมล็ดแฟลกซ์มาบริโภคเพื่อป้องกันการเกิดของมะเร็งบางประเภท ป้องกันโรคหัวใจและป้องกันโรคที่เกี่ยวกับปอด

เมล็ดแฟลกซ์ มีลักษณะคล้ายๆ กับเมล็ดงา แต่จะมีขนาดใหญ่กว่าและผิวนอกจะเงาเป็นมัน รสชาดคล้ายถั่ว มีรสมัน หวานเล็กน้อย มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ที่สำคัญ เมล็ดแฟลกซ์ อุดมไปด้วยสารโอเมก้า 3 ที่ปกติจะพบในปลาทะเลน้ำลึก

ประโยชน์ของเมล็ดแฟลกซ์ ต่อร่างกาย

• ต้านการอักเสบ โดยกรดไขมันโอเมก้า-3 ในเมล็ดแฟลกซ์ จะช่วยเร่งสารคล้ายฮอร์โมน ที่มาช่วยกระตุ้นการสร้างสารต้านการอักเสบขึ้น ซึ่งสารนี้จะลดการทำงานของสารกระตุ้นการอักเสบ ที่เกิดจากอาหารในกลุ่มไขมัน
• ช่วยกระดูกแข็งแรง เพราะโอเมก้า-3 จะช่วยลดการสูญเสียมวลกระดูก ลดการเสื่อมของกระดูกได้
• ป้องกันการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ในการวิจัยพบว่า กลุ่มคนที่มีระดับคอเลสเตอรอลสูง เมื่อบริโภคเมล็ดแฟลกซ์เป็นประจำ สามารถลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดได้ เพราะในเมล็ดแฟลกซ์ มีใยอาหารทั้งชนิดที่ละลายน้ำและไม่ละลายน้ำ ซึ่งสามารถทำหน้าที่จับคอเลสเตอรอลแล้วขับออกจากร่างกายได้
• ช่วยความคุมความดันโลหิต จากการวิจัยทางระบาดวิทยาพบว่า คนที่กินอาหารที่มีกรดโอเมก้า-3 เป็นประจำจะมีค่าของความดันโลหิตต่ำกว่าปกติ เมื่อเทียบกับคนที่อยู่ในกลุ่มอายุเดียวกัน
• ช่วยควบคุมระดับน้ำลาลในเลือด เนื่องจากในเมล็ดแฟลกซ์ มีใยอาหารอยู่มาก จะช่วยคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ และส่งผลดีมากในคนที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูง เช่นผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน
• ช่วยควบคุมน้ำหนัก เพราะในเมล็ดแฟลกซ์ ประกอบไปด้วยสารอาหารที่ดีต่อร่างกายหลายอย่าง โดยเมล็ดแฟลกซ์ 1 ช้อนโต๊ะให้พลังงาน 50 แคลอรี่ มีใยอาหาร 3 กรัม โปรตีน 2 กรัม ไขมัน 4 กรัม วิตามินบีและอี แมกนีเซียม ฟอสฟอรัส อีกจำนวนหนึ่ง ที่ช่วยทำให้ลดความอยากอาหารลงได้
• ป้องกันการเกิดโรคในวัยทอง เพราะในเมล็ดแฟลกซ์ มีสารลิกแนน Lignans ที่เป็นสารที่พบได้ในเมล็ดธัญพืชทั่วไป เช่น ถั่ว งา โดยในลำไส้ของคนเราจะมีแบคทีเรียอาศัยอยู่ และจะไปเปลี่ยนลิกเนนให้เป็นสารคล้ายฮอร์โมนชื่อ Enterolactone และ Enterodiol โดยสารทั้งสองชนิดนี้ ทำหน้าที่ป้องกันการเกิดโรคมะเร็งเต้านม ลดการเกิดโรคหัวใจ และจากการศึกษาพบว่า ในผู้หญิงวัยหมดประจำเดือนในจำนวน 29 คน ที่มีอการของวัยทอง คือมีอาการร้อนวูบวาบ มีเหงื่อออกมาก โดยเฉพาะเวลากลางคืน คันตามผิวหนัง นอนไม่หลับ คิดเชื้อง่าย ซึ่งให้กลุ่มทดลองกินเมล็ดแฟลกซ์ป่น 40 กรัม หรือ 4 ช้อนโต๊ะทุกวันตลอด 6 สัปดาห์ พบว่าอาการวัยทองลดลง 50% ทีเดียว

ปัจจุบันเคล็ดลับสุขภาพนี้ เมล็ดแฟลกซ์มีหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นในรูปของน้ำมันที่มีทั้งชนิดขวดและแคปซูล นอกจากนี้แล้วยังมีชนิดป่นเป็นผง หรือทั้งเมล็ด หลายคนสงสัยว่าแต่ละแบบแตกต่างกันอย่างไร และควรเลือกบริโภคแบบไหนจึงจะเหมาะกับตัวเอง โดยเมล็ดแฟลกซ์ทั้งเมล็ดนั้น ร่างกายจะไม่สามารถย่อยได้ เนื่องจากเปลือกนอกเป็นกากใยที่ย่อยยาก ต้องนำมาป่น หรือสกัดน้ำมันออกมาอีกที จึงจะมีประโยชน์ต่อร่างกาย ทั้งสองชนิดมีค่าของน้ำมันโอเมก้า-3 ใกล้เคียงกัน แต่สารอาหารบางอย่างจะแตกต่างกันไป

เลือกเมล็ดแฟลกซ์ แบบไหน ถึงจะเหมาะกับตัวคุณ เมื่อเทียบกับสารอาหารที่ได้รับของแต่ละประเภท ที่มีวางขายตามท้องตลาด เช่น น้ำมันเมล็ดแฟลกซ์ในแบบขวดและแคปซูล หรือเมล็ดแฟลกซ์แบบป่นทั้งเมล็ด

• ใยอาหาร ในเมล็ดแฟลกซ์ชนิดป่นมีใยอาหารสูง ส่วนในชนิดน้ำมันไม่มีใยอาหาร โดยเมล็ดแฟลกซ์ 2 ช้อนโต๊ะ มีใยอาหาร 4-5 กรัม
• กรดโอเมก้า-3 มีมากในชนิดน้ำมันหรือแคปซูล เพราะมีความเข้มข้นมากกว่าแบบป่น
• โปรตีน มีมากในชนิดแบบป่น เพราะชนิดน้ำมันผ่านการสกัดและแปรรูป สารโปรตีนจะมีเหลือน้อยหรือถูกสกัดออกหมดแล้ว
• วิตามินและเกลือแร่ต่างๆ ถ้าเป็นในกลุ่มละลายในไขมันจะมีมากในชนิดน้ำมัน เช่น วิตามินดี วิตามินอี แต่หากเป็นวิตามินที่อยู่ในกลุ่มไม่ละลายในไขมันจะมีอยู่จะมีอยู่มากในรูปแบบชนิดป่น เช่น วิตามินซี

ประโยชน์อื่นๆ ของ เมล็ดแฟลกซ์

เมื่อเร็วๆนี้ เว็บไซต์ทางวิทยาศาสตร์แห่งหนึ่งของสหรัฐฯรายงานว่า ผลวิจัยพบว่าเมล็ดแฟลกซ์ช่วยในการป้องกันจากการฉายรังสีโดยนักวิจัยให้หนูทดลองรับการฉายรังสีที่มีปริมาณเดียวกับที่ใช้ในการรักษาผู้ป่วยโรคมะเร็ง จะให้หนูกินเมล็ดแฟลกซ์ก่อนหรือหลังรับการฉายรังสีเป็นเวลา 6 สัปดาห์ ผลการวิจัยพบว่า อัตราการรอดชีวิตของหนูเพิ่มขึ้นอย่างมาก หนูที่มีปัญหาทางปอด และน้ำหนักลดมีน้อยลง หลังรับการฉายรังสีภายใน 4 เดือน หนูที่กินเมล็ดแฟลกซ์ที่ยังมีชีวิตมีร้อยละ 88 ส่วนหนูที่ไม่ได้กินเมล็ดแฟลกซ์ มีชีวิตอยู่เพียงร้อยละ 40 เท่านั้น

เมล็ดแฟล็กซ์ ยังอุดมไปด้วยวิตามินเอ วิตามินบี และบี 2 วิตามินซี ดี และวิตามินอี รวมไปถึงแร่ธาตุต่างๆ แถมยังมีโปรตีนเกือบทุกชนิดที่ร่างกายต้องการ มีกรดอะมิโนที่ช่วยยับยั้งความหิว ช่วยให้เส้นผมและเล็บแข็งแรง ช่วยให้ผิวพรรณสุขภาพดี เปล่งปลั่ง ซึ่งเมล็ดแฟล็กซ์หาซื้อได้ตามร้านชีวิตจิตหรือร้านอาหารเพื่อสุขภาพทั่วไป

เมล็ดแฟลกซ์บำรุงสุขภาพ

จากการศึกษาค้นพบว่าเมล็ดแฟลกซ์มีคุณสมบัติพิเศษที่จะช่วยป้องกันการเกิดของโรคมะเร็งที่เต้านม ต่อมลูกหมาก และลำไส้ เพราะด้วยส่วนประกอบที่สำคัญ 2 อย่างของเมล็ดแฟลกซ์คือ กรดไขมันโอเมก้า-3 ซึ่งจะช่วยยับยั้งการเติบโตของเนื้องอก และสารลิกแน่นส์ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระและจะช่วยป้องกันการเกิดของโรคมะเร็งที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนในร่างกาย เช่น มะเร็งเต้านม

กรดไขมันโอเมก้า-3 นั้นยังสามารถช่วยบำรุงสุขภาพของหัวใจให้สมบูรณ์ได้ โดยการป้องกันไม่ให้เส้นเลือดเกิดการแข็งตัวหรือมีหินปูนเกาะติดตามผนังของเส้นเลือด เพราะกรดไขมันโอเมก้า-3 จะช่วยให้เม็ดเลือดขาวมาเกาะติดตามเนื้อเยื่อของเส้นเลือด สารลิกแน่นส์ก็มีส่วนช่วยบำรุงสุขภาพของระบบทางเดินโลหิตได้ด้วยเช่นกัน โดยลดการเกาะติดของหินปูนภายในผนังของเส้นเลือดได้ถึง 75% การบริโภคเมล็ดแฟลกซ์เป็นประจำจะสามารถช่วยลดไขมันไม่ดี (LDL) ได้ด้วย

นอกจากนี้การบริโภคเมล็ดแฟลกซ์สามารถช่วยบำรุงสุขภาพของผู้ป่วยโรคเบาหวานประเภท 2 ได้เช่นกัน ในท้องตลาดจะมีเมล็ดแฟลกซ์อยู่ 2 ประเภท คือ แบบเมล็ดสีทองกับเมล็ดสีน้ำตาลซึ่งไม่ต่างกันมากในแง่คุณค่าทางอาหาร ควรซื้อชนิดที่ยังไม่ผ่านการบดละเอียดเพื่อที่จะได้คงคุณค่าของเมล็ดไว้ เวลาเก็บควรเก็บไว้ในที่ที่ไม่โดนแสงแดดและความชื้นหรือเก็บไว้ในตู้เย็นก็จะดีที่สุด สรรพคุณอีกอย่างคือสามารถนำไปใช้ในการทำขนมแทนไข่ได้ด้วย ซึ่งเป็นที่นิยมมากในอเมริกา เพราะไม่มีไขมันสูงเหมือนไข่ และทำให้คนที่แพ้ไข่ซึ่งปัจจุบันนี้เด็ก ๆ เป็นกันมาก พวกเขาจะสามารถรับประทานขนมเค้ก คุกกี้ ได้อร่อยเหมือนคนอื่นด้วยถ้าใช้เมล็ดแฟลกซ์แทนไข่ในสูตรขนม

หากท่านกำลังตั้งครรภ์หรือต้องให้นมลูกอยู่ ไม่ควรบริโภคเมล็ดแฟลกซ์อย่างยิ่ง เพราะจากการทดลองกับสัตว์ทดลองในต่างประเทศพบว่าถึงแม้ว่าเมล็ดแฟลกซ์นั้นจะมีประโยชน์ช่วยป้องกันการเกิดของโรคมะเร็งเต้านมได้ แต่สำหรับในช่วงเวลาตั้งครรภ์หรือให้นมลูกจะส่งผลที่ตรงกันข้ามให้แก่ผู้เป็นแม่ได้